Impressie bezoek aan de Johanniter Orde op 8 en 15 oktober 2025

Op deze middag werden wij door - voor één keer helemaal voluit - jhr mr Christiaan M.E. van Nispen tot Sevenaer, Algemeen Secretaris van de Johanniter Orde in Nederland, enthousiast geïnformeerd over de Orde en rondgeleid door het fraaie pand aan het Lange Voorhout 48.

In de 15e eeuw werd dit pand, dat toen bestond uit een voor- en achterhuis al bewoond.

In 1776 heeft het pand zijn huidige vorm gekregen. In de loop der eeuwen werd het huis voornamelijk bewoond door personen in overheidsdienst.

Midden jaren zestig van de vorige eeuw is de Johanniter Orde in Nederland eigenaar geworden van het pand. De Johanniter Orde is een eeuwenoude ridderlijke orde met een protestants-christelijke grondslag. Alleen personen die tot de protestant-christelijke adel behoren, mogen lid worden. Onze gids Christiaan, die van katholieken huize is, is dan ook geen lid van deze Orde maar als enige in loondienst bij de Orde. Heden heeft de Orde ongeveer 520 leden. Van oudsher zijn er vier zelfstandige Johanniter Orden: in Duitsland, in Engeland, in Zweden en dus in Nederland.

Deze Orden komen jaarlijks bijeen, ook met de Orde van Malta, en richten zich gezamenlijk onder meer op internationale hulpprojecten, dit jaar onder andere de noodhulpverlening in Oekraïne en in Gaza. De Orde neemt geen stelling en is politiek neutraal bij de hulpverlening.

Een groot aantal van de werkzaamheden van de Johanniter Orde is ondergebracht in de stichting Johanniter Nederland, statutair genaamd Johanniter Hulpverlening, waarbij vier mensen in loondienst zijn. Het primaire doel van deze stichting is om een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van leven van kwetsbare mensen. De stichting is vooral actief op het terrein van zorg en welzijn. Het hulpverlenend werk wordt grotendeels door vrijwilligersgroepen in het hele land gedaan maar ook door de Ordeleden. Het achtpuntig Johanniter kruis verwijst naar de pijlers van de Orde: hulp, zorg, bescheidenheid, rechtvaardigheid, medeleven, integriteit, vrede en geloof.

Er is dus een aantal vaste betaalde krachten, de bestuursleden en vrijwilligers verrichten hun werkzaamheden onbezoldigd. Per jaar komen er zo’n tien nieuwe leden bij de Orde, maar helaas verdwijnen er meer leden, met name door overlijden.

Christiaan voerde ons door het grootste gedeelte van het pand. Souterrain en begane grond, met mooie muurschilderingen, zijn in gebruik van de Orde en de stichting. De Orde zorgt ervoor dat het pand, dat op de lijst van rijksmonumenten staat, in een goede staat blijft. De eerste en tweede verdieping worden verhuurd aan particulieren. Op dit moment wordt het huurgedeelte op de eerste verdieping opgeknapt en de Vrienden keken met interesse naar hoe het stucwerk van een van de plafonds werd gerestaureerd.

Christiaan gaf uitleg over enkele eigenaardigheden van de adeldom en liet de ordetekenen zien; de achtpuntige kruizen gedragen door de Dames zijn iets kleiner dan die gedragen door de Ridders, maar dat heeft volgens onze gids niet te maken dat ze van kleinere waarde zijn, maar mede opdat het gewicht van het kleinere kruis de kleren minder beschadigt.

Onze gids liet ons ook de achterzijde zien. Het pand loopt via de tuin helemaal door naar de Kazernestraat. Zo keken we ook nog even vanuit die straat naar de achterzijde van het pand.

Een interessante rondleiding, mede door onze aardige en enthousiaste gids.