De lange adem van recht en (v)rede En wat daarvan in Den Haag te zien is.

Het boek ‘De lange adem van recht en (v)rede’ verscheen al in 2019, maar is gelukkig nog steeds in de boekhandel verkrijgbaar. Den Haag profileert zichzelf als stad van ‘Vrede en Recht’ en sinds 2012 is het stadswapen uitgebreid met de wapenspreuk ‘Vrede en Recht’. In het boek leiden de auteurs de lezer als in een wandeling chronologisch langs bijna 40 Haagse gebouwen, monumenten en gedenkplaten die alle met ‘vrede en recht verbonden zijn.

De Gevangenpoort
De Haagse geschiedenis van ‘het recht’ begint met De Gevangenpoort, het gebouw dat in de 15e eeuw dienst deed als gevangenis. Je zat er in voorarrest, want gevangenisstraf zou pas veel later worden ingevoerd. Om verdachten tot een bekentenis te laten komen, was “ondervragen onder tortuur’ gebruikelijk. De auteurs leggen meteen verband met ‘water boarding’ in deze eeuw.

De Hoge Raad
Het ‘doen van recht’ en ‘het zoeken naar gerechtigheid’ is binnen de rechtspraak een belangrijk thema. Soms gaat dat mis, zoals in 1942 toen de Hoge Raad weigerde de verordeningen van het Nazi-regime te toetsen aan het Landenoorlogreglement van 1907, nota bene een van de resultaten van de Tweede Haagse Vredesconferentie.

De Haagse Vredesconferenties
De geschiedenis van de stad als stad van Vrede en Recht vindt zijn basis in de Vredesconferenties van 1893 en die van 1907. De conferentie van 1893 was een initiatief van Tsaar Nicolaas II en werd gehouden op Paleis Huis ten Bosch. Daar werd besloten tot de oprichting van het Permanent Hof van Arbitrage, dat tot 1913 gehuisvest was aan de Prinsegracht 71. De Tweede Conferentie leverde maar liefst 13 verdragen op waarvan een groot deel nog steeds de basis vormt voor internationaal recht. Het is trouwens ook de conferentie waarbij de Koreaanse afgevaardigde in zijn pension het leven liet. Het Yi Jun Peace Palace aan de Wagenstraat houdt de Koreaanse afgevaardigde in ere.

Van Eurojust tot het Paleis van Justitie
Vooral de huidige instanties krijgen van de auteurs alle aandacht: De Haagse Academie voor Internationaal Recht, het Permanente Hof van Internationale Justitie, het Octrooibureau, de International Development Law Organization (aan de Hofweg), de United Peoples Organisation, de OPCW, het Internationale Strafhof en het Paleis van Justitie. Zoveel als mogelijk aansluitend bij de actualiteit. Zo passeert ook de Urgenda-zaak tegen de staat de revue.

Het informatieve, prettig geschreven en rijk geïllustreerde boek gaat in op de geschiedenis en op de huidige taak en werkwijze van al deze instanties en geeft aan waar ze in de stad gehuisvest zijn. ‘De lange adem van recht en (v)rede’ is een fraaie uitgave die ervoor zorgt dat je door de bomen het bos weer ziet.

De Lange adem van recht en (v)rede. En wat daarvan in Den Haag te zien is, Willem van Genugten en Judith van Hoogdalem, uitg Gemeente Den Haag i.s.m. uitg De Nieuwe Haagsche, 2019. 140 blz. €19,95. ISBN 978 94-6010-093-2

Piet Vernimmen